วันที่ 11 กรกฎาคม 2552
วันนี้เป็นวันที่ต้องตื่นเช้าที่สุดของการมาทริปครั้งนี้ที่แห่งแรกที่มาก็คือ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุเชลียง เป็นกลุ่มโบราณสถานขนาดใหญ่ประกอบด้วยปรางค์ประธานก่อด้วยศิลาแลงฉาบปูนแล้วลงสีชาดทับ มีบันไดและซุ้มทางเข้าสู่องค์ปรางด้านหน้า ผนังภายในองค์ปรางค์มีร่องรอยของภาพจิตรกรรมฝาผนังแต่ลบเลือนมาก สันนิษฐานว่าปรางค์องค์เดิมเป็นปรางค์ (ปราสาท) ขอมได้รับการดัดแปลงให้เป็นปรางค์แบบไทยและได้รับการบูรณะปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ในสมัยของสมเด็จพระเจ้าบรมโกศ (อยุธยาตอนปลาย) รูปทรงปรางค์จึงสูงชลูดอย่างที่เห็น โบราณสถานทั้งหมดในวัดพระศรีรัตนมหาธาตุถูกล้อมด้วยศิลาแลงแท่งกลมปักเรียงชิดติดกันเป็นรูปสี่เหลี่ยมพื้นผ้า มีซุ้มประตูทางเข้าด้านหน้าเป็นแบบปราสาทขอมมียอดเป็นรูปพระพักตร์ของหระพรหม หรือพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร 4 พักตร์ วัดแห่งนี้มีระเบียงคดติดอยู่กับฐาน
อยู่ถัดจากวัดเชลียงก็จะเป็นวัดกุฎีราย วัดกุฎีรายสองหลังนี้สร้างด้วยศิลาแลงมีลักษณะการก่อแบบ core bell ตรงซุ้มประตูทางเข้า ทรวดทรงของกุฎีแห่งนี้มีชื่อเสียงว่างดงามมาก กุฎีทั้งสองต่อเนื่องด้วยวิหารโถง
ในช่วงบ่ายเราได้ไปยังอุทยานประวัติศาตร์สุโขทัยซึ่งเป็นแหล่งเรียนรู้อารายธรรมที่หลงเหลือของสุโขทัยในอดีตโดยวัดแรกที่ไปนั้นคือวัดพระศรีมหาธาตุโดยจุดเด่นของวัดนี้การใช้ space นำไปสู่พื้นที่ส่วนต่างๆโดยทางด้านซ้ายของวัดจะมีแต่ mass ทำให้มีความรู้สึกอึดอัดกว่าทางด้านขวาที่มีพื้นที่เปิดโล่งมากกว่าเป็นการใช้ spaceในการนำคนจาก space อึดอัดไปสู่ space ที่เปิดโล่งไม่อึดอัด ตามความรู้สึกของผู้ที่เข้ามาใช้
ต่อมาได้ไปวัดศรีสวายตั้งอยู่ทางทิศใต้ของวัดมหาธาตุ และอยู่ใกล้กับกำแพงสุโขทัยทางด้านทิศใต้ประกอบไปด้วยปรางค์ 3 องค์ที่มีรูปแบบศิลปะลพบุรี ซึ่งได้อิทธิพลจากศิลปะขอม แต่ลักษณะของปรางค์ค่อนข้างจะเพียวตั้งอยู่บนฐานเตี้ยๆ มีลวดลายปูนปั้นบางส่วนเหมือนลายบนเครื่องถ้วยจีนสมัยราชวงศ์หยวน ได้พบทับหลังสลักเป็นรูปพระนารายณ์บรรทมสินธุ์ ชิ้นส่วนของเทวรูป และศีวลึงค์ ส่วนด้านหน้าขององค์ปรางมีวิหาร 2 หลังที่เชื่อมต่อกัน โบราณสถานทั้งหมดรายล้อมด้วยกำแพงที่ก่อด้วยศิลาแลง
พอเสร็จจากวัดศรีสวายก็ได้มายังศูนย์บริการนักท่องเที่ยว ซึ่งออกแบบใช้ลักษณะแนวคิดศิลปะสุโขทัยมาออกแบบมีการวางเรือนต่างๆอย่างเหมาะสมเรือนทุกเรือนสามารถมองเห็นซึ่งกันแหละกันโดยเรือนแต่ละเรือนมีการใช้ ลานข้างหน้าเป็นพื้นที่ทำกิจกรรมร่วมกัน
หลังจากนั้นเราก็มายังวัดพระพายหลวงซึ่งมีกลุ่มเจดีย์ 3 องค์อยู่ข้างหน้ามีลักษณะเป็นศิลปะแบบขอม ผังของวัดพระพายหลวงมีลีกษณะเป็น linear คือมีลักษณธเป็นทางยาวโดยวัดนี้ผ่านการบูรณะปฏิสังขรณ์ในสมัยสุโขทัยมาหลายครั้งเป็นงานที่แสดงถึงงานก่อสร้างก่อนสถาปนาสุโขทัยเป็นราชธานี
สุดท้ายพวกเราก็มาจบลงที่วัดศรีชุมวัดนี้มีจุดเด่นที่ space ที่แคบแล้วมองไปยังพระพุทธรูปที่มีขนาดใหญ่ทำให้เห็นถึงความยิ่งใหญ่ของพระพุทธรูป นอกจากนี้ลักษณะของวัดนี้ยังมีลักษณะของสถาปัตยกรรมตะวันตกปนอยู่ด้วยซึ่งสังเกตได้จากลายบนผนังซึ่งไม่น่าจะใช้ลายไทย